Draad: highlights van de jury
Wat vertelt jouw werk? Welke verhalen, herinneringen of tradities zitten erin verweven? Met de open call Draad zochten Kunstwerkt en Texture beeldend kunstenaars die textiel gebruiken in hun werk. We vroegen de drie juryleden, Han Decorte, Indre Svirplyte en Benjamin Navet naar één werk dat hen in het bijzonder was opgevallen tijdens de selectie. Ze stellen het hier aan je voor.
Denys Shantar - Katheryna in Helvetia
Denys: ‘Textiel is zo veelzijdig: het kan 2D zijn, het kan 3D zijn, je kan het aan elkaar naaien, erop schilderen, lijmen, borduren of het scheuren. Voor mijn werk ga ik voornamelijk aan de slag met tweedehands stoffen. Daardoor heeft elke stof een onzichtbare laag uit het verleden en krijgt het een nieuw leven in mijn kunstwerk. Uiteindelijk was stof, inclusief mijn fascinatie ervoor, altijd al in mijn leven aanwezig. Al heeft het een aantal jaren geduurd voordat ik het de juiste plaats kon geven in mijn werk. In mijn projecten verwerk ik vaak de geschiedenis van mijn familie, waarbij ik onderwerpen aanhaal als de Sovjet-Unie, immigratie, religie, nationale identiteit en de oorlog.'
Denys: 'Voor dit werk ging ik aan de slag met een van de bekendste gedichten uit de Oekraïense literatuur ‘Katheryna’, geschreven door de beroemdste, meest geliefde (en tegelijk) queer schrijver Taras Shevchenko. Toen ik voor het eerst naar een audioversie van het gedicht luisterde, was ik verrast door hoeveel parallellen ik kon trekken met mijn eigen familie. Toen kwam het idee om een fictieve autobiografie te vertellen door de lens van een van de belangrijkste vrouwelijke figuren in de Oekraïense literatuur. Door mijn persoonlijke verhaal erin te verweven, gaat mijn Kateryna niet richting Moskou zoals in het gedicht, maar in de tegenovergestelde richting, op naar Zwitserland (Helvetia). Zo is Ivan, de zoon van Kateryna die ze als wees achterlaat, homo en wil hij kunstenaar worden. Kateryna zelf wordt in mijn vertelling een heilige terwijl ze haar nieuwe leven probeert uit te zoeken in het land van kaas en chocolade.’
Indre Svirplyte over Denys Shantar: ‘De illustratieve textiele werken van Denys vertellen een sterk, intrigerend en soms tragisch verhaal, waarbij fictie en werkelijkheid naadloos in elkaar overvloeien. Tussen de levendige en kleurrijke textielstukken door graaft de kunstenaar onbevreesd naar zeer gevoelige onderwerpen, waarbij de nadruk ligt op de hedendaagse zoektocht naar identiteit. Dit onderzoek voegt niet alleen een extra laag toe aan de visueel opvallende stukken, maar resoneert ook met de dringende kwesties van het huidige moment. Denys combineert vakkundig traditionele esthetiek met een modern tintje en creëert zo een oeuvre dat niet alleen visueel boeiend is, maar ook maatschappelijk relevant.’
SEBASTIAN VAN CANNEYT - Hemd
Sebastian: ‘In mijn werk wisselen mode en kunst elkaar af. Mode, of tenminste kleding en textiel zullen waarschijnlijk altijd deel blijven uitmaken van mijn werk, op welke manier ik het ook benader. Zo heb ik altijd al een fascinatie gehad voor het herenkostuum. Het maakt dan ook al jaren deel uit van mijn werk als ontwerper en als kunstenaar.
Voor mij is het hemd een fascinerend kledingstuk met een boeiende geschiedenis en een onmiddellijke herkenbaarheid en veelzijdigheid. Het vormt de basis voor vele andere kledingstukken en is in bijna iedere garderobe in de één of andere vorm aanwezig. Ook ik heb een bepaald beeld van een klassiek hemd voor ogen, zoals het beeld van het hemd dat op een zonnige dag hangt te drogen aan de waslijn, wapperend in een zachte bries.
Het werk 'Hemd' maakt deel uit van een reeks waarin ik juist die alledaagse taferelen op een bevreemdende manier afbeeld. Belangrijk in deze reeks zijn ‘De personages’: zij bevolken deze taferelen en lijken getormenteerd door hun bestaan.
Het hemd in het werk is volgens de regels van de kunst gemaakt, en spande ik vervolgens op een frame. Omdat ik het kledingstuk zelf goed ken, letterlijk vanbinnen en vanbuiten, leek het me interessant om een hemd zo te deconstrueren dat het lijkt alsof het een ‘echt’ hemd is dat verwerkt is, of ‘verheven’ wordt tot kunstwerk.’
Han Decorte over Sebastian Van Canneyt: ‘Ik heb een voorliefde voor naïeve schilderkunst en dit werk sprak me aan door hoe het inspeelt op ons collectief geheugen en hoe het nostalgie oproept. Het iconische witte hemd fungeert hier als drager en protagonist, een dubbelspel dat ook bevreemdend werkt door de kleine gemodificeerde details in het kledingstuk. Een strak gestreken hemd houdt een wapperend exemplaar vast in de kraag. Als je dichterbij komt, kan je haast een frisse lentedag ruiken en een zachte bries op je gezicht voelen.'
SARA BOUMKWO - The Blueprint of my Existence
Sara: ‘Ik vertrek vanuit mijn archief aan foto’s en ervaringen om nieuwe beelden te creëren die diepgewortelde vooroordelen over zwarte mensen in vraag stellen. Dit werk is een onderdeel van mijn bachelorproef. Tegelijk is het ook een ode aan mijn vader, die meer dan 34 jaar geleden zijn thuisland Kameroen achterliet op zoek naar een 'beter' leven. Het is ook een onderzoek naar het koloniale verleden van Kameroen en de impact die kolonisatie tot op het heden heeft op de beeldvorming, taalgebruik en opvattingen als we spreken over het Afrikaanse continent en de diaspora. Een meerlagig patchwork als dit leent zich ertoe om die stereotiepe beelden extra diepte te geven. Er ontstaat een nieuwe realiteit, een verkenning, een dialoog tussen het verleden en het heden, maar ook tussen mijn persoonlijke ervaringen en de bredere context van Kameroen.
‘The Blueprint of My Existence’ bestaat uit foto's die ik via cyanotypie op katoen en op verschillende soorten jeans drukte. Deze foto's zijn in Kameroen genomen, door zowel mijn (Belgische) moeder (1996-2001) als mezelf (februari 2023). Ik geloof dat iedereen een verhaal te vertellen heeft. Voor mij is textiel het ultieme medium om dat te doen. De tactiele aard van het medium speelt daarbij een cruciale rol. Naast het oproepen van een zintuiglijke ervaring kan je door middel van textiel de toeschouwer uitnodigen om dichterbij te komen, om een verhaal van op een intieme afstand te laten lezen. Textiel schept als het ware een vertrouwde en toegankelijke wereld die de kracht heeft directe boodschappen op een unieke manier de wereld in te sturen, zonder afbreuk te doen aan het gevoel van veiligheid of de esthetische schoonheid.’
Benjamin Mengistu Navet over Sara Boumkwo: ‘Sara laveert tussen globale en specifieke trajecten, ze nodigt ons uit om plaats te nemen in het midden van haar onderzoek. Ze stelt ons een formule voor, een puzzel van foto's die door verschillende ogen zijn genomen. De foto's van de Kameroense landschappen en dagelijkse gebeurtenissen, door de ogen van haar moeder en die van haarzelf, bevatten zowel voor de hand liggend als verborgen verwijzingen: van de indigo die massaal wordt gebruikt voor wat we ‘toile de Nîmes’ noemen tot de 'Ndop'-technieken van het westelijke Bamileke-volk. Woorden, teksten, geborduurd door de handen van de kunstenaar, foto's gedrukt op jeansresten als achtergrond: het zijn lagen die de rijkdom en meervoudige identiteit verbeelden van wat de hedendaagse schrijfster Leonora Miano ‘Afro-Europees’ noemt.’
Van 27 januari tot 18 februari 2024 onthult de tentoonstelling Draad de veelzijdigheid van textiel. De expo verzamelt dertig verhalen van evenveel kunstenaars(duo’s) die overal in verweven zitten, over de zoektocht naar identiteit tot een visueel antwoord op maatschappijkritische vraagstukken. Zo nodigt elk werk uit tot verwondering en dialoog.
De tentoonstelling ontstond uit een nauwe samenwerking tussen Kunstwerkt en Texture. Samen lanceerden we in het najaar van 2023 een gelijknamige open call uit waarop meer dan zeshonderd kunstenaars reageerden. Een driekoppige jury (Han Decorte, Indre Svirplyte en Benjamin Mengistu Navet) boog zich over de vele inzendingen.
