Illustratie: Telma Lannoo

Als beeldende kunstenaar werk je vaak alleen, maar alleen is ook maar alleen. Als je wil samenwerken om tentoonstellingen te organiseren, een gezamenlijke atelierwerking uit te bouwen, een collectief op te richten… zal je al snel een structuur nodig hebben. De bekendste overlopen we hier: de feitelijke vereniging en de vzw.

De Feitelijke Vereniging: Geen Rechtspersoon

Een feitelijke vereniging ontstaat zodra een groep mensen samenwerkt om een gemeenschappelijk doel te bereiken. Dit kan bijvoorbeeld gelden voor lokale kunstkringen of kunstenaars die gezamenlijk een tentoonstelling of kunstroute organiseren. Het kenmerk van een feitelijke vereniging is dat deze juridisch gezien geen 'rechtspersoonlijkheid' heeft. Hoewel de feitelijke vereniging strikt juridisch gezien niet bestaat, biedt het wel de mogelijkheid om activiteiten te organiseren, kleine overeenkomsten af te sluiten, een gezamenlijke rekening te openen.

Een belangrijk aandachtspunt is dat een feitelijke vereniging juridisch niet wordt erkend, wat betekent dat alle leden persoonlijk verantwoordelijk en aansprakelijk zijn. Bij eventuele problemen kunnen jij en alle andere leden van de feitelijke vereniging persoonlijk aansprakelijk worden gesteld. Meer informatie over de mogelijkheden en beperkingen van een feitelijke vereniging kan je nog eens nalezen op de website van Cultuurloket.

De vzw: Een Rechtspersoon

In tegenstelling tot de feitelijke vereniging is de vzw een rechtspersoon en wordt die dus juridisch erkend. Een rechtspersoon is eigenlijk een soort juridische entiteit die zelf rechten en plichten heeft, zelf een rekening kan openen, (eventueel) belastingen moet betalen. Het is echter belangrijk op te merken dat bestuurders van een vzw ook aansprakelijk kunnen worden gesteld als ze zich niet gedragen zoals van bestuurders mag worden verwacht en fouten maken.

Een vzw biedt over het algemeen een betere bescherming voor de leden dan een feitelijke vereniging, maar het brengt ook wettelijke en administratieve verplichtingen met zich mee. Voor meer informatie over de werking en verplichtingen van een vzw kun je de pagina van Cultuurloket raadplegen.

Hoe Kies Je Tussen een Feitelijke Vereniging en een vzw?

Bij het kiezen tussen een feitelijke vereniging en een vzw zijn er enkele overwegingen die je moet maken:

Risico: Schat in hoe groot de kans is op mogelijke risico's en wat de impact van deze risico's kan zijn. Is het risico op schade of financiële problemen minimaal en zijn de gevolgen bij problemen verwaarloosbaar? In dat geval kan een feitelijke vereniging wellicht geschikt zijn.

Projectkenmerken: Is je kunstproject een eenmalige gebeurtenis of een blijvende structuur die ook nog gaat groeien in de toekomst. In het laatste geval zal een vzw een betere optie.

Financiële Overwegingen: Als er aanzienlijke financiële investeringen of inkomsten zijn, al dan niet in combinatie met een grotere kans op complicaties, is het wellicht verstandig om voor een vzw-structuur te kiezen.

Betrokkenheid van leden: Zorg ervoor dat je voldoende gemotiveerde mensen hebt die zich willen inzetten voor het beheer van de vzw.

Wanneer is een vzw-vorm aangewezen?

Als je een gebouw beheert, zoals bijvoorbeeld een leegstaand gebouw met gedeelde atelierruimtes, is het raadzaam om dit via een vzw-structuur te regelen. Dit beschermt niet alleen je eigen vermogen, maar zorgt ook voor een structuur waarin afspraken, werking en financiën goed kunnen worden geregeld.

In conclusie, de keuze tussen een feitelijke vereniging en een vzw hangt af van de aard van je kunstproject en de mate van betrokkenheid en risico's die ermee gepaard gaan. Zorg ervoor dat je de juiste juridische structuur kiest om jezelf en je mede-kunstenaars te beschermen terwijl je samenwerkt aan creatieve projecten.

12.03.2024