Ateliergesprek met Babette Cooijmans
Het atelier van Babette Cooijmans bevindt zich midden in Borgerhout. Maar hoewel de Turnhoutsebaan er om de hoek ligt, verdwijnt de drukte algauw achter ons wanneer we door de garagepoort richting achterhuis trekken. In dit voormalige magazijn vond Babette haar ideale werkplek.
"Ik werkte al lang bij Gezeever, een tof zeefdrukatelier hier in Antwerpen, maar ik wou ook met lithografie verder kunnen werken. Een litho-atelier stelt andere vereisten: zo moet de vloer stevig genoeg zijn om zware stenen te kunnen torsen en is er water en een voldoende grote schuurbak nodig om te kunnen spoelen. Bovendien moet de ruimte droog zijn voor al het papier waar we meer werken, en uiteraard zijn licht en ruimte voor onze grote persen onontbeerlijk. En dat alles niet te duur natuurlijk. Geen gemakkelijke zoektocht, dus. Deze plek vond ik eerder toevallig, via een zoekertje.
Mijn atelier ligt om de hoek van waar ik woon, en dat was voor mij essentieel. Zo kan ik ieder vrij moment - tussen mijn job en de zorg voor de kinderen in - gemakkelijk hierheen komen. Intussen deel ik het atelier met twee andere lithokunstenaars, wat me de vrijheid geeft om ook nog in andere ateliers als Gezeever of in residentie te werken. En het zorgt ervoor dat je je atelier telkens weer opruimt als je vertrekt. De chaos neemt het hier nooit over."
"Een kunstenaar in de stad is een verrijking voor een buurt, voor een samenleving, en dat wordt te weinig gezien."
Stelde je tijdens Atelier in beeld voor het eerst je werkplek open voor het publiek?
"Ik had al vaker open ateliers gehouden. Ik vind het elke keer inspirerend. Je geeft een heel persoonlijke inkijk in je proces, je laat mensen echt in jouw keuken kijken. Het verheldert dingen, plaatst in perspectief waarom je dingen maakt, wat je inspiratiebronnen zijn, hoe je werkt met bepaalde technieken. Bij mij is dat heel erg aanwezig omdat ik heel ambachtelijk werk. Een open ateliermoment levert vaak interessante feedback op: mensen reageren op je werk, op werk in wording. Dat is voor mij erg belangrijk, mijn atelier is de plek waar alles kan rusten, waar van alles kan broeden en groeien. Als je op een andere plek werkt, heb je steeds een concreet plan nodig. Hier kan ik gewoon even langskomen, kijken, en daar dan verder over nadenken. Soms komt de inspiratie snel, soms komt het beeld dat je zocht pas later."
Heeft de omgeving van je atelier een invloed op je werk?
"Van een heel stedelijke omgeving tot een verlaten bouwgrond, of de stenen waar je tijdens een trip naar Bretagne over struikelt: mijn werk is geïnspireerd op landschappelijke elementen. In mijn werken vertaal ik de ervaring van een plek, het gevoel dat een plek oproept, en hoe je je dat herinnert. De beelden die je bijblijven na je vertrek, die probeer ik te vatten.
Ik woon heel graag in de stad, al zou ik ook graag erbuiten wonen. Dat is het eeuwige dilemma. In de stad sta ik meer in contact met de wereld en andere kunstenaars, ze biedt veel voordelen om als kunstenaar ook actief in de wereld te staan. Je kan met je werk naar buiten komen, mensen kunnen je werk sneller komen bekijken; er is uitwisseling mogelijk."
"Mijn atelier is wel essentieel voor mijn manier van werken. ‘Hoe lang duurt het nu om een werk te maken?’, is een vraag die vaker aan kunstenaars dan aan bakkers wordt gesteld. Ik gebruik zowel steendruk, zeefdruk als houtsnede, en ik teken ook veel. Hoewel ik schilderkunst en vrije grafiek studeerde, werk ik nooit direct op een wit canvas of op een wit papier. Dat is een te snel proces voor mij, ik heb een traag proces nodig om mijn beelden op te bouwen.
Ik werk serieel, aan verschillende werken binnen een reeks, maar ook aan verschillende reeksen tegelijk. Nu wil ik aan een reeks beginnen op heel dun Japans papier. Maar terwijl ik wacht op het materiaal, maakte ik deze zeefdruk in een ander atelier, en kan ik de stenen voorbereiden. Zo kan ik steeds verder. Ik neem ook tijd om te laten bezinken, het kan weken duren tot ik weet of een werk af is. Daarom vind ik het fijn om aan verschillende werken tegelijk te werken, om het rustig te laten ontstaan.
Tijdens de lockdowns had ik geen atelier, en toen heb ik het kleurpotlood als materiaal ontdekt. Ik had een reeks werken gezeefdrukt die niet af waren, en heb daar met potlood op verder gewerkt. Dat kon ik thuis aan de keukentafel doen. Een atelier hoeft niet spectaculair te zijn, dat kan heel klein zijn."
Zijn er dingen die je mist als kunstenaar?
"Het is niet makkelijk om een goeie werkplek te vinden, maar ook toonplekken zijn niet evident. Veel kunstenaars werken in gebouwen die tijdelijke invulling zoeken, maar je doet niet zomaar technische investeringen als je maar een jaar of twee kan blijven. Een kunstenaar in de stad is een verrijking voor een buurt, voor een samenleving, en dat wordt te weinig gezien. Als jonge kunstenaar had ik dit niet gedurfd, dit is best een investering."
Heb je tips voor andere kunstenaars die deelnemen aan Atelier in beeld?
"Wees gastvrij en maak het gezellig, geef mensen de tijd om rustig rond te kijken. Door wat stoelen te voorzien, nemen bezoekers hun tijd. En dat komt de feedback zeker ten goede. Als je een demonstratie kan inlassen: doen. Maar zorg dat het niet te omslachtig is. Maak het voor jezelf ook comfortabel."
