Sofie Van den Bril: experimenteren met monotype
Het werk van Sofie Van den Bril trekt de aandacht. Kleurrijk, recht voor de raap en tegelijk zorgvuldig opgebouwd. We zoeken Sofie op in haar atelier in de nok van een jarenlang gerenoveerde rijwoning. Het is er nog brandschoon, de inktpotten moeten nog worden aangevoerd en een net aangekochte etspers steelt de show. Terwijl we ons vergapen aan haar werk en het zicht over de Deurnse achtertuinen, vertelt Sofie vol enthousiasme over ‘haar’ techniek en experimenteren met kleur.
Sofie: ‘Het voorbije jaar kon en durfde ik voor het eerst voluit vrij werk te maken. Hiervoor maakte ik illustratiewerk in opdracht. Na een turbulente periode met veel werk, een ingrijpende verbouwing en een jong kind liep ik tegen een muur aan. Ik nam een jaar rust, en in dat jaar kwamen heel wat positieve dingen samen. Ik werd helemaal verliefd op een specifieke grafische techniek, vond mijn persoonlijke beeldtaal en organiseerde een eerste solotentoonstelling.
Ik volgde al enkele jaren grafiekkunst in de Academie van Berchem, waar ik eerder ook illustratie studeerde. Het is een fijne plek, met heel diverse mensen met een hart voo kunst. Ik trok er vaak heen het voorbije jaar. Plots was er veel ruimte om te doen wat ik graag doe: onderzoeken, experimenteren en spelen binnen de grenzen van grafiek.'
Sofie: 'Nadat mijn docent van de academie me een specifieke vorm van monotype toonde, raakte ik daar helemaal van in de ban. Het is een combinatie van grafiek, monotype en schilderen. Bij monotype kan je maar één afdruk maken, dat maakt het uitdagend. Toch voelt de techniek als spelen. Ik vind het zo wonderlijk, hoe beelden ontstaan en hoe je met kleur kan werken. De schilderachtige vorm van monotype blijkt een perfecte match met mijn beeldtaal.
Ik vertrek altijd van een lijntekening, maak een voorontwerp en test kleurcombinaties uit. Zelfs al is het eindresultaat vaak totaal anders, dat eerste ontwerp heb ik nodig om de weg niet kwijt te raken. Dat kan al eens gebeuren met deze techniek. Eén werk bestaat namelijk uit veel verschillende lagen die ik kleur per kleur op elkaar druk. Ik gebruik alleen CMYK-kleuren (basiskleuren cyaan, magenta, geel en zwart). Mengkleuren ontstaan pas door lagen over elkaar te drukken. oms komt alles pas op het einde echt samen.’
Sofie: 'Ik werk voor elke laag in negatief: ik start dus met een volledige laag inkt en haal met doeken, penselen en sponzen weg wat ik niet nodig heb. Daarna teken of schilder ik in de inkt die blijft liggen. Het beeld bouw ik op van donker naar licht. Ik begin met zwarte inkt (etsinkt op oliebasis), rol de plaat ermee in en teken er met een bamboe pen mijn ontwerp in. De inkt rond die lijntekening haal ik weg, waardoor er een zwarte lijn op de plaat overblijft. Die druk ik af. De zwarte laag is het belangrijkste, dat is mijn fundering. Meestal volgt hierna een blauwe laag, daarna een magenta en als laatste een gele laag. Deze techniek heeft me kleuren echt doen begrijpen. Het daagt je uit om te experimenteren en te zien wat er gebeurt. Ik maak veel voorstudies van kleuren en heb ondertussen hele legendes. Terwijl ik voordat ik met deze techniek begon, het kleurenpalet best intimiderend vond en kleurencombinaties vaak van andere ontwerpen overnam.’
Sofie: 'Het lijkt alsof er een database in mijn hoofd zit waar alles samenkomt. Ik sla er op wat ik zie, kleuren die me intrigeren, dingen die ik las. Goed kijken is me met de paplepel ingegeven. Mijn moeder had vroeger een boekenwinkel, ik werd altijd omringd door prentenboeken. En mijn vader is fotograaf, die zette al eens de auto stil om ons te wijzen op een overvliegende zwerm ganzen. Ik haal ook veel inspiratie uit taal. Een grappige uitspraak kan al de basis zijn voor een werk. Ik blader ook vaak in mijn schetsboeken op zoek naar ideeen. Tekenen is een vanzelfsprekende bezigheid voor me, ik grijp er al zo lang ik me kan herinneren naar terug. Het is iets waar ik rustig van word. Mijn werk is altijd figuratief, het lijkt bijna alsof ik een duidelijke boodschap wil meegeven. Maar ik vind het misschien belangrijker om mee te geven dat je er niet te veel achter moet zoeken. Waar ik voor sta, is begrijpbare kunst maken.'
'Ik sla op wat ik zie, kleuren die me intrigeren, dingen die ik las. Goed kijken is me met de paplepel ingegeven.'
Sofie: ‘Ik beet me helemaal vast in deze techniek. Dat vind ik bijzonder, het is de eerste keer dat ik ergens heel erg in doorzet en iets afwerk. Dat ik bleef doorgaan, dank ik aan mijn 'los-kom'-bloemen. Deze techniek overweldigde me namelijk vaak, bij elke laag kan er iets mislopen. Zou ik nog wel een laag toevoegen? Telkens als ik blokkeerde, maakte ik zo’n bloem. Ik dwong mezelf te werken met de kleuren die voor me lagen en niet te streven naar een mooi resultaat. Bloemen zijn dan perfect: ze kunnen alle vormen aannemen en maken blij. Deze bloemen zijn ondertussen best belangrijk voor me. Toen ik in september 2023 mijn allereerste solo-expo organiseerde, kreeg die dan ook de naam ‘anxiety flowers’. Ik wou tonen dat die er ook waren, dat ze deel uitmaken van het proces.'
Sofie: ‘Een solo-expo was niet het plan toen ik hiermee begon. Al merkte ik dat de foto’s die ik op Instagram postte, positieve reacties kregen. Maar ik was niet klaar om mijn werk in een expo te tonen. Tot een vriend van me, een muzikant, liet vallen dat het goed is om zo’n intensieve werkperiode mooi af te sluiten. Mijn enthousiasme groeide, en in september zette ik een expo op poten, met grote hulp van vrienden en familie. De aanloop en de expo bezorgden me een grote adrenalinerush. Ik moest er echt van bekomen, het zwarte gat lonkte. Ik legde mezelf ook meer druk op, merkte dat ik te resultaatgericht werkte na de expo. De voorbije maanden richtte ik mijn aandacht even op andere technieken, ik breide, werkte met klei en maakte zeefdrukken. Ondertussen heb ik veel zin om me terug in monotype te storten, op een ongedwongen manier. Ik kan ook niet wachten om in dit atelier te werken. Het is een goed moment om met mijn grafisch en persoonlijk werk bezig te zijn.’
Sofie Van den Bril
° 1991
Heeft een atelier in Deurne.
Gebruikt monotypes om tot heel kleurrijk werk te komen.
